Araç Aküsü Nedir? Araçlarda Akü Değişimi Nasıl Yapılır?

Akü nedir, sorusuna kimyasal enerjinin tepkimeyle elektrik enerjisine dönüşümünü sağlayan kaynak şeklinde cevap verilebilir. Bu enerjiyi depolayabilmesi ve gerektiğinde tekrar kullanıma sunması akü nedir ne işe yarar, diye merak edenlere açıklayıcı bir yanıt olabilir.

Araç Aküsü Nedir? 

Akü, motorlu araçlarda temel fonksiyonu motorun çalışmasını sağlamaktır.  Marş motorunun ilk çalışması için gereken enerji akü sayesinde elde edilir. Akülerde kullanılan metalin cinsine göre aracınızla uyumlu çeşitleri arasından seçim yapılabilir. 

Kurşun asitli aküler günümüzde verimliliğiyle en çok tercih edilen ürünlerdir.  Akü değişimi söz konusu olduğunda verimlilik performans değişkenlerini göz önüne alarak kuru ya da sulu çeşitleri kullanılabilir. 

Arabada Akü Ne İşe Yarar? 

Aracınızı çalıştırmak için ilk enerjiyi sağlayan enerji kaynağıdır. Arabanızın koltuğuna oturduğunuzda ilk yaptığınız kontağı çevirmektir. Akü biterse, arızalı ise o zaman aracınızı hareket ettirmek mümkün olmaz. 

En çok tercih edilen kurşun asitli aküler ise aynı zamanda elektrik enerjisini depolayarak gerektiğinde tekrar kullanılmasını sağlar. Aracınızda far, kilit, camlar gibi çeşitli aksamın çalışması için ihtiyaç duyulan enerjiyi sağlar açıklaması da akü nedir sorusuna karşılık gelebilir. 

Akünün Görevleri Nelerdir? 

Kontağı çevirdiğinizde marş motoruna ilk enerjiyi vermek akünün görevi nedir sorusuna verilebilecek cevaplar listesinde birinci sırada yer alır. Diğer görevlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Aracınızı çalıştırmakla kalmaz, aynı zamanda onu kullanırken ihtiyaç duyduğunuz tüm elektrik enerjisi gereksinimlerine cevap verir. Araçlarda elektrik enerjisiyle çalışan çeşitli parçalara akım gitmesini sağlar. Örneğin araçla seyrederken otomatik camların açılıp kapanması da akünün sağladığı elektrik enerjisiyle mümkün olur.

• Yağmurlu havalarda sileceklerin çalışmasına ihtiyaç duyulduğunda yine aküden sağlanan enerji devreye girer. 

• Yaz aylarında keyifli bir sürüş deneyimi için klimanın çalıştırılması kaçınılmazdır. Bu durumda gereken elektrik akımını veren de aküdür.

• Farların kullanılması gerektiğinde elektrik akımı aküden sağlanır.

• Yolculuklarınızı keyifli bir zaman dilimine dönüştüren müzik için radyonuza gerekli enerji kaynağını sağlamak da akünün görevleri arasında yer alır. 

• Aracınızın kapısının otomatik olarak kilitlenmesinde gerekli enerji de aküden gelen akım sayesinde sağlanır. 

• Aracınızın modeli sunroof tasarımlı ise açıp kapama sırasında elektrik enerjisine ihtiyacınız var demektir. Aküden iletilen akım ile aradığınız konforu bulabilirsiniz. 

Akünün Çalışma Prensibi 

Akülerin çalışma prensibi artı ve eksi elektrotların elektrolit ile kimyasal reaksiyona girmesi sonucunda elektrik akımının meydana gelmesidir. İçerisinde bulunan 6 küçük bölmenin seri biçimde birbirine bağlanması ile 12 volt düzeyinde akü meydana gelir. Akünün elemanları her biri 2 volt olan bölmelerden oluşur. Elektrik devresinin kimyasal reaksiyonu sayesinde oluşan elektrik akımı aracınızın çalışmasını sağlar. Çeşitli aksamın kullanımı için gereken enerji edilmiş olur. İlk olarak aracın motoru çalışır. Ardından alternatör sayesinde araca gerekli elektrik verilir.

Akünün Bittiği Nasıl Anlaşılır? 

Aracınızın aküsü bittiğinde seyir halindeyken aracınız durabilir. Bu durum da can güvenliği bakımından tehlike arz edebilir. Akünün özellikle uzun yola çıkmadan önce mutlaka kontrol edilmesi gerekir. 

Yolda kalan araç sayısına bakıldığında istatistiklere göre en yaygın nedenler arasında ilk sırada akünün bitmesi ya da arızalanması yer alır. Araç sahipleri için en kritik noktalardan birisi de akü bitmeden bunu tespit edebilmenin yolunu bilmektir. Peki, sürücüler için en çok merak edilen konu akünün bittiğini anlamanın yollarını aşağıdaki gibi sıralamak mümkün: 

• Akü temel işlevi olan aracı çalıştıramaz. Yani eğer akü bittiyse aracınızı çalıştırmak için marşa bastığınızda çalışmadığını görürsünüz. 

• Aracınızda ekran ışıklarının yanmadığı ya da ışığın yetersiz olduğu görülür.  

• Ancak tüm bunlar akü arızasından ya da bakımının yapılmamış olmasından da kaynaklanabilir. Gerçekten akünüzün bittiğini anlamak için elektrikle çalışan tüm aksamı açarak kontrol edebilirsiniz. Örneğin; aracınızdaki radyo, farlar, silecekler… Bunların hepsini birden devreye alabilirsiniz. Bu aksamların hepsi açıkken marşa bastığınızda farlar çalışmıyor ya da radyo kapanıyorsa akünüzün bittiğini söylemek mümkündür. Yapmanız gereken, yenisiyle değiştirmek olacaktır. 

Akü Nasıl Değiştirilir? 

Bazı araç sahipleri kendilerinin bunu yapabileceklerini düşünse de barındırdığı kimyevi içerikler nedeniyle bu doğru bir yaklaşım olmaz. Bu noktada akü değişimi nasıl yapılır sorusuna verilecek cevap bu işin bir uzman tarafından yapılmasının en doğru yöntem olduğudur. 

Ancak seyir sırasında akünüzün bittiği durumlarda aracınızda gerekli ekipmanlarınız varsa değişim yapabilirsiniz. Akü değişimine ihtiyaç duyduğunuzda önce yapmanız gereken aracınızı güvenli bir noktaya almaktır. Ardından aracın çalışmıyor olduğundan emin olmanız gerekir.  

Akü Nasıl Sökülür? 

Akü değişimi için gerekli ekipmanları hazırladıktan sonra el freninin çekili olduğunu kontrol edin. Söküm işlemine geçmeden önce tampon kısmını bir örtü ile kapatabilirsiniz. Kaputu açarak akünün önce eksi daha sonra ise artı kutuplarını sökebilirsiniz. 

Asit barındıran akünün sökülmesi sırasında aracınızın boyasına zarar vermesi söz konusu olabilir. Aküyü bulunduğu yerden dikkatli bir biçimde çıkardıktan sonra kutup başı kabloları da sökülmelidir. Kabloların ardından bağlantıyı sağlayan vida ve elemanları da sökerek aküyü çıkarmanız mümkündür. Artık işlevselliğini yitirmiş olan akünüzü çıkardınız. Şimdi yenisini aynı yerine yerleştirebilirsiniz. Peki bunu yaparken hangi adımları takip etmeniz gerektiğini biliyor musunuz? İşte yeni akünün takılması sırasında izlemeniz gereken adımlar…

Akü Nasıl Takılır? 

Eski aküyü sökerek yerinden çıkardıktan sonra yerleştirileceği akü yatağını kontrol ederek gözden geçirin. Çıkardığınız akünün tam konumuna yenisini aynı şekilde oturtarak yerleştirmeniz önemli bir noktadır. Sökme sırasında çıkarmış olduğunuz kutup başlarını tekrar doğru yönlerde takmanız gerekir. 

Akü nasıl takılır sorusunda en dikkatli olunması gereken nokta; (-) ve (+) kabloları doğru kutup başlarına bağlamanızdır. Tersi durum aracınız için çok önemli sıkıntıları beraberinde getirebilir. Örneğin, ters bağlantı yapmanız durumunda sigortalardan bazıları yanabilir. Bu da ciddi sorunlar yaratabilir. Kutup başlarını doğru biçimde taktığınızı kontrol ettikten sonra anahtarla sıkabilirsiniz. Bağlantı elemanlarını yaptıktan sonra akünüzü sabitlemeniz gerekir. Sabitleme aparatlarını yerine takarak monte edebilirsiniz. Bütün bu işlem adımlarını sırasıyla ve doğru bir biçimde yaptıktan sonra aracınızın kontağını çalıştırarak çalışıp çalışmadığını kontrol etmelisiniz. 

Akü Bitince Arabayı Çalıştırma Yöntemleri 

Seyir halindeyken ya da park konumunda aracınızın aküsünün bitmesi durumuyla karşı karşıya kalabilirsiniz. Sürücüleri en çok tedirgin eden konuların başında gelen akü bitmesi aracınızın motorunun çalışmaması anlamına gelir. Bu durumda aracınızın hareket ettirilebilmesi için bazı yöntemlere başvurabilirsiniz. Özellikle trafikte böyle bir durumla karşı karşıya kaldıysanız öncelikle aracınızın güvenli bir alana alınmasını sağlamalısınız. 

Arabanın çalışmaması durumunda en çok başvurulan yöntem, aracın konumuna uygunsa iterek çalışır duruma getirilmesidir. Halk arasında aracın ‘vurdurularak çalıştırılması’ olarak bilinen bu yöntem; takviye kablosu temin edilememesi durumunda işlevsel bir yöntemdir. Özellikle eğimli bir yolda kaldıysanız şanslısınız demektir. Bu durumda aracınızı etraftakilerin de yardımlarıyla iterek çalıştırmak çok daha kolay olacaktır. Bunu yaparken arabayı debriyaja basarak 2. vitese almanız gerekir. Aracınız itekleme sonrasında aşağıya doğru salınarak hız kazanmaya başladığı durumda ayağınızı debriyajdan çekebilirsiniz. Ardından bol miktarda gaz vererek aracınızın stop etmesinin önüne geçmeniz gerekir. 

Ancak göz ardı edilmemesi gereken nokta otomatik vitesli araçlar için bu yöntemin geçerli olmayacağıdır. Eğer siz de otomatik vitesli bir araç kullanıyorsanız o zaman başka bir aracın aküsünden kablo ile takviye yapmanız gerekebilir. Eğer aracınızda takviye kablosu yoksa başka bir sürücüden yardım isteyebilirsiniz. Takviye kablosu aracılığıyla diğer aracın artı ve eksi uçlarına akünüzü bağlamanız gerekir. Daha sonra marşa basarak aracınızı çalışır konuma getirmeniz mümkündür. Bu yöntemde akünüze takviye yaparken dikkat edilmesi gereken nokta ise doğru uçların bağlanmasıdır. 

Kritik Nokta: Akü Bakımı 

Aracınız için çok önemli işlevleri yerine getiren akülerin ömürleri ürünün kalitesine ve kullanım biçimine göre değişkenlik gösterebilir. Aracınıza uygun verimli bir akü seçimi önemli bir nokta olsa da bakımının düzenli yapılmaması performansının düşmesine neden olur. Bu nedenle güvenli bir sürüş deneyimi için periyodik olarak akü bakımının yapılmasına özen gösterilmelidir. Düzenli olarak kontrol edilmediğinde ve bakımları ihmal edildiğinde bu durum çok ciddi sonuçlarla karşı karşıya bırakabilir. 

Akü Bakımı Nasıl Yapılır? 

Oto servislerinde bakım yapılabileceği gibi kendiniz de gerekli adımları izleyerek bunu yapabilirsiniz. Akü bakımı yaparken aşağıdaki işlemleri uygulayabilirsiniz:

• Kutup başlarının oksitlenmesi sorun yaratabilir. Bu nedenle bakım yaparken oksitlenmenin olmaması için düzenli aralıklarla kutup başlarını gres ya da sıcak su ile temizleyebilirsiniz.

• Akü bakımında ürünün içerisinde yer alan akü suyunun kontrol edilmesi önemli bir noktadır. Kullanım sonucunda zamanla akü suyunda eksilmeler meydana gelir. Bu da akünün verimli çalışmasını engeller. Ancak asit barındıran bu sıvıyı eklerken son derece dikkatli olmak gerekir.

• Periyodik bakımlarda elektrolit seviyesi de gözden geçirilmelidir. Minimum ve maksimum düzeyler kontrol edilerek düşük düzeylerde saf su ile takviye yapılmalıdır. 

Akü Ömrü Ne Kadar? 

Akülerin kullanım ömrü hangi koşullarda kullanıldığına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Kesin bir zaman diliminden söz etmek doğru bir yaklaşım olmaz. Ancak akülerin üzerinde yazan üretim tarihine bakılarak bir fikir edinmek mümkündür.

Hangi koşullarda bekletildiği, aracın kullanım biçimi ve sıklığı ile hava koşulları ömrünü etkileyen temel etkenler arasındadır.  Akünün ömrü aslında birçok detayda gizlidir. Akülerin üzerinde son kullanma tarihi yer almaz. Akü satın alırken üretim tarihine bakılması gerekir. Çünkü rafta uzun süre beklemesi durumunda içerisinde sülfürleşme meydana gelebilir. Bu da akünün ömrünün kısalması demektir. Sulu tip akü satın alırken rafta en fazla 6 aydan fazla beklememiş olması gerekir. Jel tipi ya da kuru akülerde ise bu süre 1 yılı bulabilir. Raf bekleme süresinin yanı sıra sizin aracı kullanma biçiminiz ve sıklığınız ömrünü azaltabilir. Aracı uzun süre çalıştırmamak ya da yoğun trafikte sürekli ‘dur-kalk’ şeklinde ilerlemek akünün ömrünü kısaltabilir. Sıcaklık koşulları da akünün ömrüne direkt olarak etki eder. Akülerin çalışması için en ideal sıcaklık 25 derece civarıdır. Ortam sıcaklığı bu değerin çok altına ve üzerine çıktığında akünün ömrü 2-3 aya kadar inebilir. 

Kışın Akü Neden Biter?

Akülerin kullanım ömrü ortamın sıcaklığına bağlı olarak da değişkenlik gösterir. Kış mevsiminde düşük sıcaklıktan dolayı akünün içerisindeki akışkanlar yeterince reaksiyona giremez. Bu durum da akünün veriminin düşmesine neden olur. 

Ayrıca motor yağının katılaşma durumu da daha fazla enerjiye ihtiyaç doğurur. Akü bunu sağlamakta zorlanabilir. Yanı sıra soğuk hava koşullarında akü kullanımına daha fazla ihtiyaç duyulur. Isınma, camlardaki buğunun giderilmesi, sileceklerin sıklıkla çalışması gibi mevsimsel koşullar da akünün çabuk tükenmesine yol açabilmektedir. 

Akü Kaç Voltta Biter?

Akünün işlevini yerine getirebilmesi için belirli düzeyde akım üretmesi beklenir. Bu rakamı öğrenmenin yolu ise şarj seviyesini ölçmektir. Voltaj değerinin normal düzeyde olması için 12 Voltun altına düşmemesi gerekir. 

Ölçüm sonucunda bu düzeyin altında ise akünün artık işlevini yerine getirememesi söz konusudur. Bu ölçüm sonucu size artık akünüzün değişim zamanının geldiğini gösteren bir veridir.