APP Plaka Nedir, Neden Yasaklandı?

Otomobil sahipleri ve meraklıları için araçlarına kişisel bir dokunuş katmak her zaman cazip bir fikir olmuştur. Bu kişiselleştirme isteğiyle, sürücüler plakalarını da özelleştirmeye başlamışlardır. APP plaka kişiselleştirme açısından oldukça sık tercih edilse de günümüzde yasal değildir. Bir dönem yasal olan APP plaka trafik güvenliğine olan olumsuz etkileri bu plakaların yasaklanmasına yol açmıştır. 

APP plaka, standart dışı plakaları ifade eder. Standart plaka tasarımı ile görsel açıdan farklı olan, harf ve rakamların daha kalın, büyük ya da süslü olduğu plaka türüdür. APP plaka açılımı ise Amerikan Pres Plaka’dır. 

APP plakalar, genellikle kişisel estetik kaygılarla tercih edilen ve sürücülere plakalarına diğerlerinden ayırt edici bir özellik kazandırma imkânı sunan seçeneklerdir. Bu plakalar çoğunlukla harf ve sayıların kalınlaştırıldığı, renklerin farklılaştırıldığı veya plaka boyutlarının değiştirildiği plakalar olarak bilinir. APP plaka ve plakalık estetik olarak cazip görünebilir ancak bu plakalar Türkiye’de yasalar çerçevesinde kabul edilmez. Plakaların standartlara göre 52 cm uzunluğunda ve 11 cm genişliğinde olması gerekmektedir. APP plaka muayene sırasında da kusur sayıldığı için araçlar bu tür plakalarla muayeneden geçemez.

APP plakaların yasaklanmasının ardında çeşitli sebepler yatmaktadır. İlk olarak bu plakalar trafik güvenliği açısından ciddi riskler taşır. Plaka standartlarına uygun olmayan plakalar, otomatik trafik kameraları ve HGS gibi geçiş sistemleri tarafından doğru şekilde okunamaz. Bu durum hem hatalı ceza yazılmasına neden olabilir hem de araçların takip edilmesini zorlaştırır. Trafik kazaları ve hırsızlık gibi olaylarda plakanın düzgün şekilde okunamaması, sorumluların tespitini imkânsız hâle getirdiğinden yasal olarak APP plaka kullanımına izin verilmemektedir.

Diğer bir önemli neden ise sahtecilik ve güvenlik sorunlarıdır. Standart dışı plakalar suç işlendikten sonra kolayca değiştirilebilir. Bu durum hem trafik ihlalleri hem de daha ciddi suçlar açısından büyük bir güvenlik açığı oluşturur. APP plaka çeşitleri arasında harflerin ve rakamların silinmesini sağlayan plakalar da mevcuttur. Bu tür plakalar yasa dışı amaçlarla kullanılabilir ve bu da hem kamu güvenliği hem de bireylerin güvenliği açısından büyük tehlike oluşturur.

Yapılan son düzenlemelerle APP plakaların kullanımı tamamen yasaklanmıştır. Plaka basım ve dağıtım yetkisi sadece Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu ve federasyona bağlı odalara verilmiştir. Sahte plakaların üretimi ve kullanımı bu düzenlemelerle birlikte ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kalmaktadır.

APP plaka kullanmak, Türkiye’de ciddi cezalarla sonuçlanabilir. 2024 yılında APP plaka cezası 2.647 TL olarak belirlenmiştir. Eğer bu ceza 30 gün içerisinde ödenirse sürücülere %25 indirim yapılarak 1.985,25 TL’ye düşmektedir. Yaptırım sadece para cezasıyla sınırlı değildir. APP plaka değiştirme zorunluluğu da bulunmaktadır. Araç sahipleri, standart dışı plakalarını iptal ettirerek yasal plaka almak zorundadırlar. Bu işlem sırasında da belirli bir ücret ödenir.

APP plaka motor ve araç muayenesinde ağır kusur olarak değerlendirilir. Bu tür plakalarla araçlar TÜVTÜRK muayenesinden geçemez. Plakalarını değiştirmeyen sürücüler, cezalara ve muayene sorunlarına ek olarak araçlarının trafikten men edilmesi gibi daha ciddi yaptırımlarla karşılaşabilirler.

APP plaka kullanmak sadece estetik kaygılar nedeniyle tercih edilse bile sürücüler için büyük maddi ve yasal sorunlara yol açabilir. Hem cezalar hem de aracın muayene sürecinden geçememesi bu plakaların kullanımını cazip olmaktan çıkarmaktadır.

APP plaka ile normal plaka arasındaki fark görsel açıdan belirgin olsa da yasal ve yapısal anlamda da büyük farklılıklar gösterir. Standart plakalar, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına uygun olarak belirlenen boyut ve harf/rakam düzenine sahiptir. Bu plakalar, 52 cm uzunluğunda ve 11 cm genişliğindedir. Plakada kullanılan yazı karakterlerin fontu, boyutu, rengi gibi unsurlar net olarak belirlenmiştir.  

APP plaka ve plakalık gibi alternatifler tamamen estetik kaygılarla yapılmış değişiklikler içerir. Bu tür plakalar, yasal çerçevede kabul edilmediği gibi çoğu zaman güvenlik riskleri de oluşturur. Standart plakaların en büyük avantajı yasal sorunlardan uzak olmaları ve herhangi bir trafik kontrolünde ya da araç muayenesinde kusur oluşturmamalarıdır.

APP plaka kullanmak sürücülere çeşitli riskler getirir. İlk olarak trafik güvenliği açısından bu plakaların düzgün okunamaması kazaların ya da ihlallerin tespit edilmesini zorlaştırır. Kameraların plakaları okuyamaması yanlış cezaların yazılmasına ya da suçluların tespit edilememesine yol açabilir.

Diğer bir önemli risk ise araç değer kaybıdır. Standart dışı plakalar araç muayenesinden geçmediği için bu plakalarla bir araç satmak zorlaşabilir. Alıcılar bu plakaları yasal olarak değiştirmek zorunda kalacağı için araç değer kaybı yaşanabilir. Bu tür plakaların kullanımı hukuki sorunlar da doğurabilir. APP plaka cezası 2024 itibarıyla artmıştır ve bu ceza ödenmediği takdirde daha büyük yasal sorunlarla karşılaşılabilir.

Güvenlik açısından bir diğer risk ise sahteciliktir. APP plakalarla birlikte sahte plakaların üretilmesi ve kullanılması kolaylaştırılmıştır. Bu da hem suçluların izlenmesini zorlaştırmakta hem de trafik ihlalleri konusunda denetimlerin etkisini azaltmaktadır.